คำศัพท์ทางการแพทย์ส่วนมากมีรากฐานมาจากภาษากรีกและลาติน ศัพท์ที่ควรทราบมีอยู่มาก ซึ่งความหมายในแต่ละคำจะสามารถเดาความหมายได้จากรากศัพท์ที่ใส่อยู่ข้างหน้า (Prefix) หรือคำต่อท้าย (Suffix) ทำให้ความหมายของคำมีความหมายใกล้เคียงกับรากศัพท์นั้นๆ หัวข้อนี้เราจะขอนำมากล่าวแต่เพียงบางส่วนที่พบเห็นและใช้กันอยู่เสมอ เพื่อเพิ่มเติมความเข้าใจเรื่องโรคและชนิดของการผ่าตัด สามารถนำไปใช้ในการให้การพยาบาลได้อย่างถูกต้อง
คำขึ้นต้น (Prefix)
Adreno- เกี่ยวกับต่อม (gland)
Broncho – เกี่ยวกับหลอดลมปอด (bronchus)
Chole- เกี่ยวกับน้ำดี (bile)
Chondro- เกี่ยวกับกระดูกอ่อน (cartilage)
Cranio- เกี่ยวกับกะโหลกศีรษะ (skull)
Colo- เกี่ยวกับลำไส้ใหญ่ (large intestine)
Colpo- เกี่ยวกับช่องคลอด (vagina)
Cysto- เกี่ยวกับถุง ถุงน้ำดี กระเพาะปัสสาวะ (bladder)
Gastro- เกี่ยวกับกระเพาะอาหาร (stomach)
Entero- เกี่ยวกับลำไส้เล็ก (small intestine)
Hepa- เกี่ยวกับตับ (liver)
Hernio- เกี่ยวกับอวัยวะที่ยื่นออกมา (hernia)
Hystero- เกี่ยวกับมดลูก (uterus)
Laparo- เกี่ยวกับช่องท้อง (abdomen)
Litho- เกี่ยวกับก้อนนิ่ว (stone)
Nephro- เกี่ยวกับไต (kidney)
Orchido- เกี่ยวกับอัณฑะ (testis)
Osteo- เกี่ยวกับกระดูก (bone)
Oophoro- เกี่ยวกับรังไข่ (ovary)
Procto- เกี่ยวกับลำไส้ตรง (rectum)
Pyelo- เกี่ยวกับกรวยไต (renal pelvis)
Salpinx- เกี่ยวกับหลอด ท่อ ปีกมดลูก (fallopian tube)
Tracheo- เกี่ยวกับหลอดลมคอ (trachea)
Uretero- เกี่ยวกับท่อไต (ureter)
Urethra- เกี่ยวกับท่อปัสสาวะ (urethra)
คำลงท้าย (Suffix)
-ectomy การตัดออก ถ้าตัดออกทั้งหมด เรียก total ตัดออกบางส่วน เรียก partial ตัดออกเกือบทั้งหมด เรียก subtotal เช่น partial gastrectomy หมายถึงตัดกระเพาะอาหารออกบางส่วน
-plasty การผ่าตัดตกแต่งซ่อมแซมให้ดีขึ้นกว่าเดิม เช่น urethroplasty (การผ่าตัดตกแต่งท่อปัสสาวะ)
-paxy การขบให้แตก เช่น lithopaxy (การขบนิ่ว)
-pexy การผ่าตัดยืดตรึงให้อยู่กับที่ เช่น nephropexy (การตรึงไตให้อยู่ในตำแหน่งปกติ)
-rhaphy การเย็บซ่อมให้เหมือนปกติ เช่น hemi-orrhaphy (การผ่าตัดซ่อมบริเวณไส้เลื่อน)
-scopy การใช่เครื่องมือส่องตรวจดู เช่น orthro-scopy (การส่องตรวจข้อเข่า)
-stomy การผ่าตัดให้มีทางติดต่อจากอวัยวะนั้นออกมาสู่ภายนอก โดยการใส่ท่อหรือไม่ใส่ท่อก็ได้หรือนำอวัยวะหนึ่งมาต่อกับอีกอวัยวะหนึ่ง เช่น gastrostomy (การใส่ท่อจากกระเพาะอาหาร ออกมาทางหน้าท้อง) colostomy (การทำทางออกของอุจจาระทางหน้าท้อง) gastroen-terostomy (การต่อกระเพาะอาหารกับลำไส้เล็ก)
-tomy การผ่าตัดเปิดเข้าไปในอวัยวะนั้น แล้วเย็บปิด เช่น craniotomy (การผ่าตัดสมอง)
